Orkiestra dęta w Błażowej powstała jeszcze w czasach zaboru austriackiego za panowania cesarza Franciszka Józefa I i liczy sobie już ponad 120 lat. Jest najstarszą z działających amatorskich orkiestr dętych na Podkarpaciu kultywujących tradycje muzyczne. Potwierdzają to dane Polskiego Związku Chórów i Orkiestr Oddział w Rzeszowie a także relacje najstarszych mieszkańców Błażowej. Pierwszy skład orkiestry został utworzony w roku 1893 spośród członków istniejącego wówczas „Kółka muzycznego”. Mały skład orkiestry towarzyszył przede wszystkim uroczystościom religijnym. Z czasem ten niewielki zespół przerodził się w orkiestrę dętą, która z chwilą powstania Ochotniczej Straży Pożarnej w Błażowej (1895 r.) zaczęła prowadzić działalność jako orkiestra strażacka. Z funduszy własnych straży oraz dotacji Rady Miejskiej zakupiono jednakowe mundury dla orkiestry i strażaków co przyczyniło się do jej dalszego rozwoju. W 1907 roku miasto przeżyło tragiczny pożar, w którym spłonęło 177 domów, 100 stodół i ponad 1100 mieszkańców straciło dach nad głową. Orkiestra poniosła również ogromne straty, spłonęły nuty, mundury i instrumenty. Po odbudowaniu miasta orkiestra ponownie się odrodziła.
I wojna światowa zatrzymała cały ruch artystyczny na polskiej wsi. Jednak wraz z jej wybuchem orkiestra nie zaprzestała działalności, na rozkaz żandarmerii zmuszana była do defilowania ulicami miasteczka i grania austriackich marszy wojskowych. Po wojnie z inicjatywy czteroosobowego komitetu orkiestry dętej, w skład którego weszli Wincenty Litra, Władysław Pałac, Józef Kuliga i Jan Grażyński zakupiono nowe instrumenty, które prawie w całości sfinansował Jan Grażyński. W partycypowaniu kosztów utrzymania orkiestry brała udział cała społeczność błażowska a także mieszkańcy okolicznych wiosek, organizując m. innymi zbiórki pieniężne a także spektakle teatru amatorskiego, z których dochód przeznaczano na potrzeby rozwijającego się zespołu. Początkowo próby odbywały się w domach prywatnych, później w sali Gminy. Pierwszym kapelmistrzem był muzyk wojskowy, animator życia kulturalnego, kapelmistrz prywatnej orkiestry Schaittra z Rzeszowa a także dyrygent orkiestr strażackich w Sędziszowie Młp. i Staromieściu Józef Podroużko. Pod jego kierownictwem, zespół który liczył 32 muzyków dawał liczne koncerty nie tylko w Błażowej, często uczestniczył w różnych uroczystościach w Dynowie, Tyczynie, Głogowie, Rzeszowie czy Stobiernej uświetniając uroczystości związane z działalnością straży pożarnych a także religijne i świeckie. Od roku 1926 kierownictwo orkiestry objął Franciszek Kmiotek, który prowadził ją aż do roku 1977. Był on najzdolniejszym uczniem Józefa Podroużka. Wykształcenie organistowskie a także gra na instrumencie dętym podczas pełnienia służby wojskowej w zawodowej orkiestrze dętej dały mu solidne podstawy do prowadzenia błażowskiej orkiestry. Ten muzyk pasjonat, późniejszy pracownik Rady Miejskiej, w czasie swojej 50-letniej pracy z orkiestrą wykonywał ogromną pracę u podstaw, rozpisywał nuty na wszystkie instrumenty a także uczył nowych członków sztuki gry, prowadząc jednocześnie próby całej orkiestry. Należy tutaj wspomnieć, że Franciszek Kmiotek był również pierwszym kapelmistrzem orkiestry dętej w Dylągówce. W tym okresie orkiestra w Błażowej zasłynęła z koncertów na wolnym powietrzu w pierwszą niedzielę miesiąca, które odbywały się do roku 1939. Doskonale rozwijający się w II Rzeczypospolitej ruch orkiestrowy znów zamilkł w okresie okupacji.
Fenomen orkiestr dętych polega na idei wspólnego muzykowania a ten piękny ruch artystyczny kształtowany przez pokolenia wybitnych kapelmistrzów mimo wielu przeciwności nieustannie się odradza i odnotowuje ciągły rozwój. Tuż po wyzwoleniu dzięki staraniom Józefa Kołodzieja ponownie reaktywowano orkiestrę, zebrano przechowywane w piwnicach, magazynach i na strychach instrumenty, rozpoczęto próby i sukcesywnie dokonywano zakupów nowych instrumentów, które finansowało Prezydium Rady Narodowej w Błażowej. Franciszek Kmiotek z całym zaangażowaniem uczył nowych członków gry na instrumentach co zaowocowało nowymi osiągnięciami. Pod jego batutą 27 osobowy zespół dopracował się wielu wartościowych pozycji repertuarowych, w których znalazły się m.in. utwory Moniuszki, Chopina i Haydna. Brał udział we wszelkich lokalnych uroczystościach jak również koncertował w sąsiednich miejscowościach. Wróciły też tradycyjne niedzielne popisy muzyczne orkiestry na błażowskich Plantach. Ze względu na zły stan zdrowia kapelmistrza Franciszka Kmiotka, który nie pozwolił mu na dalsze prowadzenie orkiestry a także brak funduszy na zakup i remont instrumentów, orkiestra zaczęła występować jedynie okazjonalnie.
W 1985 roku dzięki zaangażowaniu wielu osób i władz gminy, orkiestra ponownie się odrodziła pod skrzydłami Gminnego Ośrodka Kultury w Błażowej. Dzięki dużej pomocy finansowej Spółdzielni Kółek Rolniczych w Błażowej oraz środkom uzyskanym z Narodowego Funduszu Rozwoju Kultury GOK zakupił nowe instrumenty i już jesienią rozpoczął nabór młodzieży do orkiestry. Pierwsze próby odbywały się przez krótki okres pod kierunkiem Mieczysława Czarnika a później Stanisława Cwynara.
Kolejnymi kapelmistrzami byli:
Aleksander Rybka (1986 – 1994) – muzyk, absolwent szkoły muzycznej oraz kursu dla dyrygentów i kapelmistrzów w Piasecznie (1949), instruktor muzyki kategorii II
Władysław Bober (1995) – emerytowany tambourmajor orkiestry garnizonowej w Rzeszowie, organizator wielu orkiestr na Podkarpaciu, działacz w Polskim Związku Chórów i Orkiestr a od 1977 roku Dyrektor Artystyczny d. s. orkiestr dętych
Tadeusz Pecka (1995-1996) – muzyk wojskowy, znany animator, organizator i dyrygent wielu orkiestr dętych na Podkarpaciu,
Sebastian Ziółkowski (I półrocze 1997) – znany puzonista związany ze słynnymi grupami muzycznymi takimi jak, Junior Babula Band, Old Rzech Jazz Band czy Big Band z Brzozowa
Mieczysław Czarnik (1997-2009) – muzyk, absolwent Studium Organistowskiego w Rzeszowie, dyrektor Społecznego Ogniska Muzycznego Nr 2 w Rzeszowie
Andrzej Kundys (2009-2013) – muzyk Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Podkarpackiej, jeden z założycieli zespołu filharmoników „Da Camera”, który towarzyszy Muzycznemu Festiwalowi w Łańcucie, nauczyciel klasy instrumentów dętych w Zespole Szkół Muzycznych nr 1 w Rzeszowie
Michał Wesołowski (2013 do chwili obecnej) – muzyk Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Podkarpackiej, nauczyciel w Zespole Szkół Muzycznych nr 1 w Rzeszowie, dyrektor Publicznej Szkoły Muzycznej I stopnia w Błażowej
W tym okresie orkiestra doskonaliła swój warsztat muzyczny, wzbogacała repertuar, uzupełniała skład instrumentalny. Zakupiono mundury dla orkiestry, które kilkakrotnie się zmieniały. Dzisiaj 26 osobowy zespół posiada w swoim dorobku bardzo różnorodny repertuar liczący ponad 100 utworów na różne okazje od najprostszej muzyki kościelnej, ludowej i patriotycznej po utwory marszowe, przeboje muzyki rozrywkowej, filmowej i symfonicznej, dysponuje bogatym repertuarem na każdą okazję. Może poszczycić się wieloma osiągnięciami. Podczas kolejnych uroczystości jubileuszowych muzycy błażowskiej orkiestry zostali odznaczeni za swoje zasługi brązowymi, srebrnymi i złotymi odznakami PZChiO. Za szczególne osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania i ochrony kultury orkiestra jubilatka otrzymała w roku 2007 Nagrodę Zarządu Województwa Podkarpackiego a w roku 2009 została uhonorowana Odznaką Honorową Złotą z Wieńcem Laurowym przyznaną za całokształt działalności przez Zarząd Główny Polskiego Związku Chórów i Orkiestr. W roku 2014 ukazała się płyta pt. „Wydanie jubileuszowe z okazji 120-lecia Orkiestry Dętej w Błażowej Entertainer 2009”, współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Należy podkreślić istotne znaczenie działalności społecznikowskiej członków orkiestry – ludzi o wyjątkowej wrażliwości, rozmiłowanych w muzyce – oraz ich niewątpliwy wkład w upowszechnianie kultury muzycznej. Błażowska Orkiestra Dęta jest tam wszędzie, gdzie podkreśla się wyjątkowość chwili. Już od ponad stu dwudziestu lat rozbrzmiewa muzyka w Błażowej, otwierając drzwi do świata piękna i harmonii dostarcza słuchaczom wielu niezapomnianych wzruszeń. Towarzysząc wszelkim ważnym wydarzeniom w naszym środowisku na stałe zapisała się w historii naszej miejscowości.
Alicja Budyka
